 Kurtsova–VN-vestnik-2025-1-ru.pdf |
- 2
- Лингвистическое наследие Я.Н. Дроздовича – яркого представителя белорусского национального возрождения первой половины ХХ в.
- Курцова В.Н. Лингвистическое наследие Я.Н. Дроздовича – яркого представителя белорусского национального возрождения первой половины ХХ в. // Вестник Костромского государственного университета. 2025. Т. 31, № 1. С. 8–23. https://doi.org/10.34216/1998-0817-2025-31-1-8-23
- DOI: https://doi.org/10.34216/1998-0817-2025-31-1-8-23
- УДК: 929(476)Дроздович+811.161.3
- EDN: FEPKZH
- Дата приема статьи в публикацию: 10.01.2025
- Аннотация: Я.Н. Дроздович – многогранная уникальная творческая личность в истории культуры белорусского народа. Он оставил богатое наследие в разных сферах искусства, литературы, археологии, астрономии. Его занятия собиранием диалектного языкового материала, созданием терминологического, тематических и диалектных словарей из-за различных социально-исторических, политических обстоятельств долгое время не были предметом специальных научных исследований. В настоящей статье дается оценка отдельных лексикографических трудов Я.Н. Дроздовича, указывается степень авторского словотворчества при создании терминов белорусского литературного языка, проводится сопоставление зафиксированных лексических единиц с их эквивалентами в современных говорах северо-западного региона Беларуси. Лингвистическое наследие Я.Н. Дроздовича – ценный вклад в историю белорусской национальной лексикографии.
- Ключевые слова: Я.Н. Дроздович, уникальность творческой личности, лингвистическое наследие, репрезентативность диалектного материала, Дисенщина и современные белорусские говоры северо-западного региона.
- Список литературы: Беларускае мовазнаўства: бібліягр. паказ. (1966–1975) / склад.: А.Д. Васілеўская, Я.М. Рамановіч; рэд. М.В. Бірыла. Мінск: Навука і тэхніка, 1980. 352 с. Бядуля Змітрок. Штрыхі да беларускай культуры // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 10–12. Галуза І. Язэп Драздовіч. Моўная і этнаграфічная спадчына: архіўныя матэрыялы. Мінск: Беларус. навука, 2022. 677 с. Гуліцкі М. У нястомным пошуку // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 24–28. Дзятко Д.В. Беларуская лінгвістычная тэрмінаграфія: генезіс, структура, тыпалогія: манаграфия / нав. рэд. В.Д. Старычонак. 2-е выд., перапрац. і дап. Rīga: BVKI, 2022. 739 с. Жураўскі А.І. Навукова-тэрміналагічная камісія // Беларуская энцыклапедыя: у 18 т. / рэдкал. Г.П. Пашкоў і інш. Мінск: БелЭн, 2000. Т. 11: Мугір – Паліклініка. С. 109. Запартыка Ганна. Язэп Драздовіч і Браніслаў Эпімах-Шыпіла // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 204–210. Збралевіч Лідзія, Кісялёва Яніна. Таямнічасць і рэальнасць у жыцці Язэпа Драздовіча // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 40–51. Ліс А., Майсяёнак А. Драздовіч Язэп Нарцызавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. Мінск: БелЭн, 1996. Т. 3: Гімназія – Кадэнцыя. С. 275–277. Ліс А. Вечны вандроўнік: нарыс пра мастака Язэпа Драздовіча. Мінск: Юнацтва, 1984. 251, [2] с., [9] л. іл. Ліс А.С. Беларускае навуковае таварыства // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. / рэдкал.: М.В. Біч і інш.; прадмова М. Ткачова. Мінск: БелЭн, 1993. Т. 1: А – Белица. С. 355. Луцкевіч Л.А. Беларускі музей у Вільні, або Віленскі беларускі гісторыка-этнаграфічны музей // Беларуская энцыклапедыя: у 18 т. / рэдкал. Г.П. Пашкоў і інш. Мінск: БелЭн, 1996. Т. 2: Аршыца – Беларусцы. С. 447–448. Малаш Ю. Язэп Драздовіч – вандроўнік, мастак, гісторык // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 122–128. Марціновіч Алесь. З зямлі да касмічных вышынь // Літаратура і мастацтва. 2023. 13 каст. Некрашевич Степан Михайлович. Краткий очерк научной, педагогической и общественно-политической деятельности // Первые академики Белорусской академии наук. Некрашевич Степан Михайлович: Биобиблиогр. указ. / сост. А.А. Дикая, под ред. Р.В. Ахремчик. URL: http://library.basnet.by/html/csl/280/2.htm (дата обращения: 01.11.2024). Некрашэвіч С. Да пытання аб укладанні слоўніка жывой беларускай мовы // Выбраныя навуковыя працы акадэміка С.М. Некрашэвіча: Да 120-годдзя з дня нараджэння / навук. рэд. А.І. Падлужны. Мінск: Беларус. навука, 2004. С. 50–79. Прадмова // Анатамічныя назвы. Агульныя назвы. Касцяведанне. Вязаведанне / Nomina Anatomica: Termini generales, osteologia, symdesmologia. Мінск: Выд. Інстытута беларускае культуры, 1926. Вып. 1. С. 1–3. Раманюк М. Язэп Драздовіч – этнограф і збіральнік // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 73–78. Слоўнiк беларускiх гаворак паўночна-заходняй Беларусi i яе пагранiчча: у 5 т. / Акад. навук БССР, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; уклад.: Ю.Ф. Мацкевіч [і інш.]; рэд. Ю.Ф. Мацкевіч. Мінск: Навука i тэхнiка, 1979–1986. Слоўнiк гаворак цэнтральных раёнаў Беларусi: у 2 т. / уклад.: Е.С. Мяцельская [і інш.]; пад рэд. Е.С. Мяцельскай. Мінск: Унiверсiтэцкае, 1990. Т. 1: А–П. 287 с. Содаль Ул. Маляваў і роднае слова шанаваў // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 151–153. Тураўскi слоўнiк: у 5 т. / склад.: А.А. Крывіцкі [і інш.]; рэд. А.А. Крывіцкі. Мінск: Навука i тэхнiка, 1982–1987. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы / уклад.: І.Л. Капылоў [і інш.]; пад рэд. І.Л. Капылова. Мінск: БелЭн імя Петруся Броўкі, 2016. 968 с. Тычына М.А. Карані і крона: Фальклор і літаратура. Мінск: Беларус. навука, 2002. 2-е выд. 197 с. Усава Н. Язэп Драздовіч // Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. М. Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. С. 184–190. Шчэрбін В.К. Беларуская навуковая тэрміналогія // Беларуская мова: Энцыкл. / пад рэд. А.Я. Міхневіча; рэдкал.: Б.І. Сачанка (гал. рэд.) і інш. Мінск: БелЭн, 1994. С. 86–87. Язэп Драздовіч. Праз церні да зорак: успаміны, артыкулы, прысвячэнні, мастацкія творы / уклад. Міхася Казлоўскага. Мінск: Маст. літ., 2014. 543 с.: іл.